شیرآلات توپی

شیر توپی، نوعی شیر ربع گرد است که مسئولیت مسدودکنندگی جریان را برعهده دارد. به این صورت که توسط یک کره سوراخ‌دار حول یک محور عمودی نسبت به جهت جریان سیال دوران می‌کند. زمانی که سوراخ در جهت جریان قرار بگیرد شیر باز شده و وقتی سوراخ عمود بر مسیر باشد شیر بسته خواهد شد. دوام این شیرها بسیار بالا بوده و حتی بعد از استفاده‌ نکردن طولانی‌ مدت باز هم قابل‌ اطمینان هستند. به دام انداختن سیال در یک محفظه میانی از غیب‌های این شیرها است که ممکن است در صورت عدم تخلیه در زمان یخ‌بندان ترک بخورد.

شیر توپی چیست؟

شیر توپی یکی از انواع شیرآلات صنعتی محسوب می‌شود که در خطوط انتقال سیال باهدف قطع و وصل کردن جریان کاربرد دارد. این شیر از یک کره داخلی ساخته شده و دارای یک سوراخ است که باعث می‌شود جریان سیال از آن عبور کند. این کره به یک فلکه یا دسته متصل شده است که با چرخاندن آن به‌اندازه 90 درجه اجازه عبور سیال داده می‌شود. در واقع وقتی سوراخ کره در جهت جریان سیال باشد، شیر باز شده و وقتی که در جهت عمود بر جریان باشد شیر بسته خواهد شد.

لازم به ذکر است که این شیرها به علت قیمت مناسب، استحکام زیاد و طول عمر بالا، شیرهای توپی بسیار پرکاربرد هستند.

مزایای شیرهای توپی

به دلیل ساختار ساده انواع شیرهای توپی، تعمیر و نگهداری آسان و کم‌هزینه نسبت به سایر شیرآلات مزایای بیشتری دارد که عبارت‌اند از:

• دارای وزن سبک
• امکان نصب آسان
• زمان باز بودن شیر جریان سیال یکنواخت پیش می‌رود و در زمان بسته‌بودن جریان به طور کامل قطع می‌گردد.
• عدم افت فشار
• قابلیت استفاده حتی در حالت نیمه‌باز
• عدم نیاز به سیستم روانکاری
• امکان استفاده از شیر توپی چند راهی برای تغییر جهت جریان

ساختار بال ولو

Ball Valve یک شیر با چرخش دورانی است که با یک دیسک توپی شکل می‌تواند جهت قطع و وصل کردن و همچنین تنظیم جریان مورد استفاده قرار گیرد. این دیسک توپی در حقیقت جسمی کروی شکل است که روی آن سوراخی تعبیه شده که در زمان باز بودن شیر، جریان از این سوراخ عبور خواهد کرد. کاربرد این شیرها بیشتر در مصارف خانگی، صنایع نفت و گاز و سیستم‌های آب و فاضلاب است.

جنس بدنه شیرآلات توپی

بدنه شیرهای توپی از جنس آهن، پلاستیک، مخلوط آهن و سرامیک تشکیل شده است. این مدل شیر یک گردی توپ مانند درون خود دارد که مجرای آن باز است. زمانی که این مجرا با دو انتهای شیر در یک راستا قرار گیرد راه عبور جریان کاملاً باز شده و هنگامی‌که مجرا بر انتهای دستگاه عمود گردد جریان سیال به طور کامل قطع خواهد شد. به‌طورکلی این شیر زمانی عمل می‌کند که به‌اندازه ۹۰ درجه چرخش داشته باشد.

شیرآلات توپی های پلیمری

شیر توپی از پلیمر U-PVC در انواع سایزهای 1.5 سانتی‌متر تا 10 سانتی‌متر ساخته شده و روانه بازار می‌گردند. این شیرها برای ایجاد اتصال سریع و مناسب با سایر لوله‌ها و اتصالات پلیمری بسیار مناسب‌اند و قابل‌استفاده در سیستم‌های آبیاری قطر‌ ای، بارانی و انتقال آب هستند.

شیرهای توپی پلیمری با نام دیگر بال ولو یا شیر اطمینان هم شناخته می‌شوند که به کمک حرکات چرخشی میزان جریان عبوری را تنظیم می‌کنند.

شیرآلات توپی های فولادی

شیر توپی فولادی که به آن شیر گازی هم می‌گویند، معمولاً از جنس A 216 WCB با روش ریخته‌گری تهیه و تولید می‌شوند. به شیرهای توپی در اصطلاح شیرهای ربع گرد هم گفته می‌شود که علت این نام‌گذاری به‌ مکانیسم کاری این شیرها بر می‌گردد. بدنه شیر توپی فولادی از جنس فولاد، سیت تفلون، نایلون و بال استیل است که در کلاس‌های مختلف و باتوجه‌ به نیاز مشتری ارائه می‌شود.

شیر توپی کلاس 150 در سایزهای بین 2 تا 8 اینچ از پرفروش‌ترین‌هاست.

شیرآلات توپی های برنجی

از پرکاربردترین شیرآلات استیل می‌توان به شیر توپی برنجی یا شیر گازی چدنی اشاره کرد. شیر گازی یا شیر توپی و یا همان پلاگ ولو نوعی شیر قطع و وصل‌کننده است که به دلیل متریال به‌کار رفته در تهیه آن، در محیط‌های خورنده مورداستفاده قرار می‌گیرد. شیرهای توپی از نظر کاربرد و جنس بدنه به سه دسته فولادی، استنلس‌استیل و برنجی تقسیم می‌شوند. شیر توپی برنجی بیشتر برای سیالاتی مانند گاز شهری کاربرد دارد زیرا دما و فشار پایینی داشته و از جهت خورندگی غیرفعال‌ هستند.

مشخصات فنی شیرهای توپی استاندارد

جنس تمامی اجزا مانند دسته، بدنه در شیرهای توپی از استنلس‌استیل است؛ اما می‌تواند جنس بدنه و اجزای داخلی گاهی با هم فرق داشته باشند. همچنین جنس آب‌بند این شیر از نوع PTFE است. در این شیرها بازه تحمل دمایی در انواع کلاس‌ها یکسان و حدود 200 درجه سانتی‌گراد است. آلیاژ استنلس‌استیل شامل آهن به همراه کمی کربن، سیلیکون و منگنز و درصدی کروم است. کروم افزوده شده در سطح فلز باعث می‌شود لایه‌ای محافظتی به وجود آید که از هرگونه خوردگی جلوگیری می‌کند.

کاربردهای شیرهای توپی (Ball valve)

شیر توپی به دلیل ویژگی‌‌های منحصربه‌فردی که دارد در اکثر صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور مثال:

• صنایع نفت و گاز: در این صنایع برای کنترل جریان نفت، گاز و سایر سیالات
• صنایع شیمیایی: جهت کنترل جریان محلول‌ها، گازها و مواد شیمیایی
• صنایع آب و فاضلاب: برای کنترل جریان آب و فاضلاب
• صنایع غذایی: کنترل جریان مایعات، گازها و بخار
• صنایع دارویی: جهت کنترل جریان مواد شیمیایی موردنیاز برای تولید دارو
• سیستم‌‌های تهویه‌مطبوع: برای کنترل جریان هوا

انواع شیرآلات توپی

شیرهای توپی از لحاظ طراحی می‌توانند به فلوتینگ یا شناور، ترونیون و دابل بلک اند بلید ed یا شیر انسداد و تخلیه تقسیم شوند.

اما این شیرها از نظر کاربرد به موارد زیر تقسیم می‌شوند:

شیرآلات توپی دو قلو (Ball Piece-Two Valve)

در این نوع شیر توپی، بدنه شیر به دو قسمت کاملاً مجزا تقسیم‌بندی می‌شود که توسط پیچ‌ و مهره به هم متصل خواهند شد. کاربرد این شیرها بیشتر در سایزهای کوچک یا متوسط است.

شیرآلات توپی سه قلو (Ball Piece-Three Valve)

در این نوع شیر، بدنه آن به سه قسمت تقسیم می‌‌شود که در زمان تعمیرات و نگهداری، امکان جداسازی آن‌ها وجود دارد. کاربرد این نوع شیرها بیشتر در سایزهای بزرگ است.

همچنین، بر اساس نوع سیالی که در آن‌ها جریان می‌یابد، به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

شیرآلات توپی برای سیالات غیرآبی (Ball Water-Non Valve)

این نوع شیر توپی، برای سیالاتی کاربرد دارد که غیرآبی هستند؛ مانند مایعات شیمیایی و گاز.

شیرآلات توپی برای سیالات آبی (Ball Water Valve)

این نوع شیر توپی، برای سیالاتی مورداستفاده قرار می‌گیرد که حاوی آب هستند؛ مانند آب شهری، آب زیرزمینی و سایر مایعاتی که دارای خصوصیات مشابه با آب هستند.

شیرآلات توپی شناور یا فلوتینگ (Ball Floating Valve)

بال ولو فلوتینگ از آلیاژهایی مانند بال ولو کربن استیل، بال ولو استیل، بال ولو برنجی، بال ولو پی‌وی‌سی، بال ولو آلومینیوم برنز و استنلس‌استیل ساخته شده که بسته به شرایط و محل استفاده قابل‌ ارائه است. به همین دلیل به یک شیر توپی شناور ضد آتش نیز مشهور است.

شیرآلات توپی ترونیون (Valve Trunnion)

شیرهای توپی ترونیون در واقع برای مقابله با محدودیت‌های اندازه شیرهای فلوتینگ ساخته شده‌اند. به عبارتی، در این شیرها توپ، استوانه نگهدارنده وشافت با هدف مونتاژ عمل کرده که در تحمل بارهای سنگین خوب عممل کرده است.

خرید شیرآلات توپی از هلدینگ پتروفهم

هلیدینگ پتروفهم به جهت تأمین مواد اولیه و تجهیزات موردنیاز صنایع نفت و گاز روی کار آمد. این شرکت با اتکا به توانمندی نیروهای خود توانست جایگاه خوبی را در این عرصه کسب کند. نگاه تخصصی این هلیدینگ به ساخت انواع شیر‌آلات، لوله و اتصالات، ابزاردقیق، ورق و مواد شیمیایی صنعتی باعث شد طرفداران زیادی را به دست آورد. به همین دلیل خرید شیرآلات توپی از این شرکت مزیت‌ها و کیفیت بالای خواهد داشت و توانست رضایت مشتریان خود را جلب کند.

سؤالات متداول

1- شیر توپی چه زمانی باز خواهد شد؟

زمانی می‌توان گفت که شیر توپی باز است که دسته یا فلکه آن در راستای لوله قرار گیرد و زمانی که دسته عمود باشد شیر بسته است.

2- کاربرد شیرهای توپی چیست؟

از شیر توپی می‌توان هم به‌عنوان شیر قطع‌کننده و هم برای کنترل مایعات و گازها مورد استفاده قرار داد.