چک ولو هیدرولیک چیست؟ چک ولو یا شیر یک طرفه هیدرولیک یک قطعه مهم در صنعت است که به منظور جلوگیری از بازگشت جریان در سیستم‌های هیدرولیک و خطوط جریانی استفاده می‌شود. این شیرها در صنایع مختلفی کاربرد دارند و در انواع مختلفی تولید می‌شوند. وظیفه اصلی چک ولو یا شیر یک طرفه هیدرولیک، جلوگیری از جریان برعکس یا بازگشت جریان در یک خط لوله است.
وقتی جریان مایع در جهت مشخصی حرکت می‌کند، شیر باز می‌ماند و اجازه می‌دهد مایع به سمت مقصد حرکت کند. اما وقتی جریان به سمت معکوس تغییر می‌کند، شیر به صورت خودکار بسته می‌شود تا جریان به سمت قبلی برگردد. با ادامه این بخش از پترو تامین فهم قصد داریم توضیحات بیشتری در مورد Hydraulic Check valve در اختیار شما قرار دهیم.
چک ولو هیدرولیک چیست؟
Hydraulic Check valve یکی از انواع شیرهای هیدرولیکی است که در صنایع مختلف استفاده می‌شود. در حالت عادی، در یک خط لوله، اگر جریان سیال کاهش یابد ممکن است بخشی از سیال در جهت مخالف به حرکت درآید. اگر از شیر دو طرفه در خط لوله استفاده شود، جریان به صورت بازگشتی از شیر عبور کرده که به آن سیستم برگشت جریان گفته می‌شود. این برگشت جریان می‌تواند به دستگاه‌های صنعتی صدمات جدی وارد کند. به همین دلیل، در صنایع مختلف به‌خصوص در سیستم‌های هیدرولیکی از چک ولو استفاده می‌شود.
چک ولوها در دسته‌بندی انواع شیرآلات صنعتی، در دسته‌بندی خودکار قرار می‌گیرند زیرا به صورت خودکار عمل می‌کنند. با نصب چک ولوها در خطوط جریان، جریان تنها در یک جهت خط لوله ممکن می‌شود. بنابراین، در هنگام نصب باید شیر را در جهت مورد نیاز فرآیند قرار داد.
مزایا و معایب چک ولو هیدرولیک
شیر یکطرفه هیدرولیک مزایا و معایب خود را دارند و برای انتخاب بهترین محصولات و تجهیزات باید به این نکات توجه داشته باشید.
مزایا:
- این شیرآلات از اندازه کوچکی برخوردار هستند و ساختار ساده و جمع و جوری دارند که باعث شده است مورد توجه طرفداران زیادی قرار بگیرند. این شیرها با طراحی کوچک و کارآمد خود، به راحتی قابلیت نصب در فضاهای محدود را فراهم می‌کنند.
- انتقال صاف و قابل اطمینان هستند
- توانایی دریافت گشتاور خروجی بسیار بالایی دارند
- گشتاور خروجی آنها می‌تواند با استفاده از یک شیر تنظیم فشار ثابت تنظیم شود، از جمله تنظیم گشتاور در حالت باز و بسته کردن که حتی می‌تواند به طور مستقیم توسط متر هیدرولیک انعکاس پیدا کند.
- شیرهای هیدرولیکی با تنظیم سرعت مناسب ارائه می‌شوند.
- در صورت بروز حادثه‌ی ناگهانی و قطع برق می‌توان از باتری استفاده نمود. این ویژگی بسیار حیاتی است زیرا در شرایط اضطراری و بدون برق، همچنان قادر خواهیم بود از این شیرها برای انجام عملیات لازم استفاده کنیم.
معایب:
- دما بر روغن هیدرولیک تأثیر مستقیم دارد. تغییر دما می‌تواند ویسکوزیته روغن را تغییر دهد و در نتیجه بر عملکرد شیرهای هیدرولیکی تأثیرگذار باشد.
- استفاده از لوله برای این شیرآلات مناسب نیست و به همین دلیل نشت در آنها به راحتی اتفاق می‌افتد.
- برای مواردی که نیاز به انجام محاسبات مختلفی دارند، مانند تقویت سیگنال، حفظ اطلاعات، قضاوت منطقی و دیگر وظایف مشابه، شیرآلات بهداشتی مناسبی برای استفاده نیستند.
ساختار چک ولو هیدرولیک
شیرهای یک طرفه در سیستم‌های هیدرولیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. به صورت ساده، این شیرها برای کنترل جهت جریان سیال در یک سمت مشخص به کار می‌روند. این انواع شیرها از قطعات اساسی مانند سوپاپ، واشر‌های نرم آب‌بندی، گوی یا اسپول، و فنر در مدل‌های مختلف با فنرها عرضه می‌شوند. به طور کلی، یک شیر یک طرفه هیدرولیک از اجزا زیر تشکیل شده است:
- بدنه شیر چک ولو
- گوی یا درپوش
- سوپاپ
- فنر
- ارینگ چک ولو
بخش داخلی بدنه‌ی فلزی چک ولو هیدرولیک به گونه‌ای طراحی شده است که با اعمال فشار جریان از یک سمت، گوی یا اسپول به سمت کنار منتقل می‌شود و جریان سیال از سمت مقابل به بیرون انتقال می‌یابد. اما هنگامی که جریان سیال از سمت مقابل وارد می‌شود، اسپول به شدت به نشیمنگاه چک ولو می‌چسبد و جلوگیری می‌کند که سیال از این سمت عبور کند.
ویژگی های فنی چک ولو هیدرولیک
چک ولو هیدرولیک یکی از اجزا اساسی در سیستم‌های هیدرولیک است که ویژگی‌های فنی مهمی دارد. این شیرها به طور عمده برای جلوگیری از جریان برعکس سیال در یک خط هیدرولیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از ویژگی‌های چک ولو هیدرولیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| بیشترین جریان عبوری از فلو کنترل | 60 لیتر بر دقیقه |
| بیشترین فشار عملکردی | 315 بار |
| دمای سیال عبوری از شیر | برای سیل NBR دمای 30- الی 80+
برای سیل FKM دمای 20- الی 80+ |
| محدوده ویکسوزیته | 2.5 الی 500 پویز |
| وزن | 2.8 الی 500 پویز |
کاربردهای چک ولو هیدرولیک
Hydraulic Check valve در صنایع متعدد کاربرد دارد. یکی از کاربردهای اصلی آن در سیستم‌های هیدرولیک صنعتی است، جایی که از آن به عنوان یک محافظ برای جلوگیری از جریان برعکس سیال در لوله‌ها و کانال‌ها استفاده می‌شود. این شیرها نیز در سیستم‌های ترمز هیدرولیک خودروها، ماشین‌آلات ساختمانی و تجهیزات لجستیکی مانند بالابرها و تراکتورها به عنوان ابزار کلیدی جلوگیری از افت و خروج سیال به کار می‌روند. همچنین در مواد زیر هم کاربرد دارند :
- جداسازی اجزا مختلف در سیستم هیدرولیک
- حفاظت از فیلتر خط مکش و خط فشار و همچنین پیشگیری از ایجاد کاویتاسیون در روغن، اقدامات اساسی و ضروری در مراقبت از سیستم هیدرولیک هستند. این اقدامات به منظور افزایش عمر مفید سیستم، حفظ عملکرد بهینه، و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از ذرات آلودگی و افت فشار روغن انجام می‌شوند.
- تعداد شیرهای کنترل فشار می‌تواند به نسبت به تعداد آنها در مسیر برگشت، ایجاد جریان و فشار بالا کند.
عملکرد چک ولو هیدرولیک
روش عملکرد چک ولو هیدرولیک به این صورت است که در صورت قطع تمام تجهیزات سیستم هیدرولیک و کاهش فشار خروجی سیال، این شیر در مدار باقی‌مانده حضور دارد و از جلوگیری از حرکت جریان در جهت معین جلوگیری می‌کند. چک ولو هیدرولیک به دو صورت با فنر و بدون فنر در داخل سیستم هیدرولیک استفاده می‌شود. در واقعیت، چک ولو یک عنصر خودکار است که بر اساس فشار سیال عمل می‌کند. اگر فشار سیال در جهت معین باشد، چک ولو باز می‌شود و اجازه جریان دادن به سیال را می‌دهد. اما اگر جریان در جهت معکوس رخ دهد، این شیر خودکاراً بسته می‌شود و جلوگیری از عبور سیال را فراهم می‌کند.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد valve check چیست صحبت کردیم و گفتیم چک ولو هیدرولیکی به عنوان یکی از اجزای اساسی در سیستم‌های هیدرولیکی، نقش بسیار مهمی در ایجاد کارایی و امنیت در عملکرد این سیستم‌ها ایفا می‌کند. این اجزا به عنوان محافظی موثر عمل کرده و از وقوع جریان برعکس سیال یا تخلیه غیرمطلوب سیال در مواقع ناخواسته جلوگیری می‌کند.
همچنین، Hydraulic Check valve در انواع صنایع و برنامه‌های مختلف از جمله خودروسازی، صنعت نفت و گاز، صنایع ساختمانی و بسیاری دیگر کاربرد دارد. با توجه به اهمیت این اجزا، استفاده مناسب و نگهداری بهینه از آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا به عملکرد بهتر و دقیق‌تر سیستم‌های هیدرولیکی کمک کند و در نتیجه به بهره‌وری و ایمنی بیشتری منجر شود.
سوالات متداول
1- چک ولو هیدرولیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟
چک ولو هیدرولیک یک نوع شیر است که جریان سیال را در یک سمت خاص از سیستم هیدرولیک مدیریت می‌کند. همچنین از آن به عنوان یک محافظ در برابر جریان برعکس سیال یا تخلیه ناخواسته سیال در سیستم‌های هیدرولیک استفاده می‌شود.
2- چک ولو هیدرولیک چگونه عمل می‌کند؟
چک ولو هیدرولیک بر اساس فشار سیال عمل می‌کند. اگر فشار سیال در جهت تعیین شده باشد، چک ولو باز می‌شود و به جریان اجازه می‌دهد. اما اگر جریان در جهت مخالف رخ دهد، چک ولو به صورت خودکار بسته می‌شود و از عبور سیال جلوگیری می‌کند.
