امروزه از شیرهای اطمینان یکی از انواع شیرآلات صنعتی در صنایع مختلف استفاده می‌شود تا فشار سیالات را کنترل کنند. شاید تفاوت شیر ایمنی و ریلیف ولو وجود داشته باشد؛ اما این شیرها در خطوط جریان سیال یا مخازن نصب می‌شوند و وظیفه اصلی آنها کنترل فشار سیال است. درصورتی‌که فشار سیال از حد مجاز بیشتر شود، شیرهای اطمینان به‌صورت خودکار باز می‌شوند و فشار اضافی را تخلیه می‌کنند.
وظیفه اصلی شیرهای ریلیف ولو و سیفتی ولو، کنترل فشار در سیستم است. آن ها به‌صورت خودکار عمل می‌کنند و در صورت لزوم، فشار اضافی را تخلیه می‌کنند. این شیرها در سیستم‌های نفت و گاز و صنایع دیگر بسیار استفاده می‌شوند و یکی از اصلی‌ترین وسایل کنترل ایمنی در این صنایع به‌حساب می‌آیند.
در این مقاله پترو تأمین فهم قصد داریم تا درباره تفاوت شیر ایمنی و ریلیف ولو بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
شیر اطمینان یا ریلیف ولو چیست؟
شیر اطمینان یا ریلیف ولو برای تخلیه فشار از تجهیزات و خطوط لوله به کار می‌روند. در صورت افزایش فشار بالاتر از محدوده کاری مخازن یا خطوط لوله، سیال موجود باید سریعاً تخلیه شده و فشار در داخل تجهیزات و خطوط به‌سرعت کاهش یابد. ریلیف ولو به دو نوع فنری و پایلوت دار تقسیم می‌شود و بسته به شرایط فرایند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در صنعت پتروشیمی، مخازن تحت‌فشار یا خطوط لوله‌هایی که با فشار بالا کار می‌کنند، باید از طریق دریچه اطمینان محافظت شوند. دریچه‌های اطمینان باید به‌گونه‌ای انتخاب شوند که در صورت افزایش ناگهانی فشار در مخزن، ریلیف ولو باز شود و مقدار اضافی سیال یا گاز را خارج کند.
همچنین، در مواردی که علاوه بر احتمال افزایش ناگهانی فشار، در معرض خطر آتش‌سوزی یا انفجار هستند، شیرهای اطمینان یا ریلیف ولو باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که نه فقط در فشار مشخصی باز شود، بلکه ظرفیت تخلیه مقادیر زیادی از سیال یا گاز را داشته باشد که در اثر تغییر حالت در داخل مخزن تولید شده است.
شیر ایمنی یا سیفتی ولو چیست؟
در جواب سؤال Safety valve چیست باید بگوییم شیر ایمنی یا سیفتی ولو از انواع شیرهایی است که برای جلوگیری از بالارفتن فشار بیش از حد تعیین شده در خطوط و لوله‌ها استفاده می‌شود. این شیرها مستقیماً روی خطوط نصب می‌شوند. عملکرد آنها به این شکل است که هنگام بالارفتن فشار، به کار می‌افتند و با باز کردن دریچه، بخشی از سیال را خارج می‌کنند و فشار را کاهش می‌دهند.
یکی از ویژگی‌های مهم این شیرها، کارایی آنها تا زمانی است که فشار به میزان خطرناکی بالا نرود.
تفاوت شیر ایمنی و ریلیف ولو چیست؟
در مقایسه شیر ایمنی و ریلیف ولو باید بگوییم که اغلب افراد این دو نوع شیر را با یکدیگر یکسان می‌بینند، اما در واقع تفاوت‌های خاصی با یکدیگر دارند. هر دو شیر ایمنی و ریلیف ولو، برای کنترل فشار اضافی استفاده می‌شوند، اما در عملکردشان تفاوت دارند.
هدف اصلی از به‌کاربردن هر دوی این شیرها، جلوگیری از رسیدن فشار به حد تعریف شده برای سیستم است، اما از روش‌های متفاوتی استفاده می‌کنند. بااین‌حال، هر دوی این شیرها از سیستم محافظت می‌کنند. در ادامه، به تفاوت شیر ایمنی و ریلیف ولو می‌پردازیم.
تفاوت از نظر عملکرد
زمانی که فشار سیال به‌مرور زمان افزایش می‌یابد، ریلیف ولو، به‌آرامی باز می‌شود نه به‌صورت ناگهانی. ریلیف ولو وقتی فشار سیال بیشتر از نقطه تنظیم می‌شود، فشار را کاهش داده و مایعات را تخلیه می‌کند. پس از آن، فشار به مقدار موردنظر کاهش می‌یابد.
در شیر ایمنی، وقتی فشار به نقطه تنظیم می‌رسد، شیر به‌سرعت باز می‌شود و از وقوع آسیب در سیستم جلوگیری می‌کند. شیر ایمنی قابل‌اعتمادتر است و باعث جلوگیری از وقوع حوادث فاجعه‌بار در سیستم می‌شود.
تفاوت از نظر نقطه تنظیم
ست‌پوینت یک نقطه تنظیم است که شیر ایمنی و ریلیف برای فعال‌شدن در آن تنظیم می شوند. ست‌پوینت کمترین مقدار فشار مجاز در سیستم است که قبل از وقوع مشکلات جدی تنظیم می‌شود. هنگامی که فشار از مقدار تنظیم شده بیشتر می‌شود، شیر شروع به باز شدن می‌کند. این فشار معمولاً بر اساس واحدهای بار یا اینچ بر مترمربع تعیین می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، ست‌پوینت نقطه‌ای است که شیر در آن شروع به باز شدن می‌کند.
در شیر ایمنی، ست‌پوینت به مقدار سه درصد نسبت به سطح فشار کاری بالاتر و در ریلیف ولو به ارزش ده درصد نسبت به سطح فشار کاری تنظیم می‌گردد.
تفاوت از نظر کاربرد
شیر ایمنی برای کنترل فشار در سیستم‌ها و تجهیزات پتروشیمی، نیروگاه، دیگ بخار، نفت و گاز و داروسازی استفاده می‌شود. این شیر درصورتی‌که فشار در سیستم به مقدار تعیین شده برسد، باز می‌شود و فشار را به طور خودکار تخلیه می‌کند. شیر ایمنی برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار ناشی از افزایش ناگهانی فشار در سیستم، مانند انفجار تجهیزات، استفاده می‌شود.
ریلیف ولو در صورت افزایش فشار تا سطح دیگری، فشار را تخلیه می‌کند. هدف استفاده از ریلیف ولو جلوگیری از بالارفتن فشار در حداکثر مقدار مجازی دستگاه یا تجهیزات است تا از خرابی و ایجاد آسیب جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری
شیر ایمنی و ریلیف ولو دو نوع از انواع شیرآلات صنعتی هستند که در سیستم‌ها و تجهیزات صنعتی برای کنترل فشار و حفاظت در برابر افزایش ناگهانی فشار استفاده می‌شوند. این دو شیرها تفاوت‌هایی دارند.
شیر ایمنی از جنس فلزی است و از طریق آن دمای سیستم کاهش می‌یابد. شیر اطمینان برای جلوگیری از افزایش ناگهانی فشار به کار می‌رود و فشار را به طور خودکار کنترل می‌کند. عملکرد آن توسط یک منبع فشار خارجی مانند یک منبع هوا، گاز یا جریان مایع تنظیم می‌شود.
ریلیف ولو نیز در صورت افزایش ناگهانی فشار در داخل سیستم، فشار را به طور خودکار و به‌صورت ناگهانی تخلیه می‌کند. این شیر در صورت بروز تغییرات ناگهانی در فشار هوا یا گاز مانند افزایش ناگهانی فشار قفل خواهد شد و از خطر در اثر فشار بیش از حد جلوگیری می‌کند.
بنابراین، تفاوت اصلی میان شیر ایمنی و ریلیف ولو در وظیفه اصلی آنها است. شیر ایمنی برای کنترل و مدیریت فشار و افزایش فشار به کار می‌رود، درحالی‌که ریلیف ولو برای تخلیه سریع و ناگهانی فشار در سیستم استفاده می‌شود. همچنین، شیر ایمنی از منبع فشار خارجی تغذیه می‌شود، درحالی‌که ریلیف ولو به‌صورت مکانیکی عمل می‌کند و نیازی به منبع فشار خارجی ندارد.
در نتیجه برای حفاظت از سیستم‌های صنعتی و جلوگیری از خطرات ناشی از افزایش ناگهانی فشار، استفاده از شیر ایمنی یا ریلیف ولو بسیار حیاتی است. همچنین، برای اطمینان از ایمنی فشار در سیستم‌های صنعتی، اهمیت دارد که از نوع صحیح شیر ایمنی یا ریلیف ولو استفاده شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد مقایسه شیر ایمنی و ریلیف ولو و یا تفاوت ریلیف ولو و سیفتی ولو می‌توانید با کارشناسان ما در پترو تامین فهم تماس بگیرید.
سؤالات متداول
1-تفاوت اصلی بین شیر ایمنی و ریلیف ولو چیست؟
شیر ایمنی و ریلیف ولو دو نوع تخلیه فشار هستند، اما تفاوت اصلی بین آنها در عملکرد و کاربرد آنها قرار دارد
2-چگونه شیر اطمینان کار می‌کند؟
شیر اطمینان به طور خودکار در صورت افزایش فشار در سیستم فعال می‌شود. وقتی فشار سیستم به یک سطح مشخصی می‌رسد، شیر اطمینان باز می‌شود و به مایع یا گاز فشرده اجازه می‌دهد تا از سیستم خارج شود.
3-چرا استفاده از ریلیف ولو مهم است؟
ریلیف ولو معمولاً برای جلوگیری از افزایش فشار در سیستم استفاده می‌شود. وقتی فشار سیستم به حد مشخصی می‌رسد، ریلیف ولو باز می‌شود و به گاز یا مایع اجازه می دهد که از سیستم خارج شود. این کار می‌تواند از خطراتی مانند انفجار یا خرابی سیستم جلوگیری کند.
