در این مقاله قصد داریم به مقایسه لوله درزدار و بدون درز بپردازیم و تفاوت لوله درزدار و بدون درز را بررسی کنیم. لوله‌های فولادی دارای دو نوع رایج لوله درزدار و لوله بدون درز هستند. لوله‌های بدون درز از مقاطع فولادی ساخته می‌شوند و از جوش استفاده نمی کنند. برای تولید، از مقاطع فولادی اعم از شمش استفاده می‌شود و پس از حرارت و کشش به لوله فولادی تبدیل می‌شود. ماده اولیه لوله فولادی بدون درز با لوله درزدار تفاوت دارد.
در فرایند تولید لوله درزدار پس از برش ورق و شکل دهی، از جوشکاری استفاده می‌شود. کیفیت تولید و مواد اولیه لوله بدون درز نیز نسبت به لوله درزدار بهتر است. همچنین قیمت لوله فولادی در دو روش با یکدیگر فرق می‌کنند.
لوله درزدار چیست؟
لوله درزدار که به آن welded pipe نیز می‌گویند به واسطه خم شدن و اتصال ورقه‌های فولادی به وسیله جوشکاری تولید می‌شوند. این نوع لوله ساختار یکپارچه ندارد و درزهای آن ناشی از اتصال است. از لوله‌های درزدار معمولا برای انتقال آب، نفت و گاز در مقدارهای بسیار زیاد استفاده می‌کنند.
دو روش متداول برای تولید لوله‌های درزدار شامل لوله‌های درزجوش مستقیم و لوله‌های درزجوش اسپیرال وجود دارد. با توجه به توسعه فناوری، لوله‌های درزدار اسپیرال در حال حاضر به صورت اقتصادی و با کیفیت بالا تولید می‌شوند.
درواقع لوله‌های درزدار اسپیرال با داشتن فولادی با ضخامت و قطر مناسب و سبک و ساختاری بهینه، جهت تولید لوله‌های درزدار مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به مقایسه seamless pipe و welded pipe می‌پردازیم
لوله بدون درز چیست؟
لوله بدون درز (seamless pipe) که به آن مانیسمان نیز می‌گویند، یکی از انواع لوله های صنعتی است که در نوع لوله فولادی آن بدون هیچ گونه درز و شکافی تولید می‌شود. در واقع، این نوع لوله جزو لوله‌های استراتژیک و مهم به شمار می‌رود. ساختار این لوله‌ها کاملاً یکپارچه و یکدست بوده و هیچ اتصالی به وسیله جوشکاری در آن صورت نمی‌گیرد.
به همین دلیل، لوله‌های بدون درز یا همان مانیسمان در صنایع حساس و پرکاربردی نظیر پتروشیمی، نفت و گاز بکار می‌روند. با توجه به ساختار یکپارچه این لوله‌ها، از عیوب مربوط به جوشکاری مانند افت کیفیت جوش، اندازه نامنظم جوش و شکستگی جوش جلوگیری می‌شود.
علاوه بر این، از طریق بهره‌گیری از این لوله‌ها، مستقیماً از فواید و مزایای آن مانند افزایش طول عمر و کارایی، کاهش ریسک خطاهای انسانی و افزایش امنیت کاربری در صنایع استفاده می‌شود. به طور کلی تفاوت لوله درزدار و بدون درز در روش تولید لوله فولادی، استحکام و مقاومت لوله، قیمت، تحمل فشار و کاربرد آن است.
تفاوت لوله درزدار و بدون درز چیست؟
لوله درزدار و بدون درز دارای تفاوت‌های اساسی نسبت به هم هستند. این دو نوع لوله علاوه بر تفاوت در روش ساخت و تولید، از لحاظ کاربرد، استحکام و مقاومت، شکل و اندازه و ساختار، تحمل فشار و دما با هم تفاوت دارند. در ادامه به طور اساسی به تفاوت لوله درزدار و بدون درز می‌پردازیم.
تفاوت از لحاظ کاربرد
لوله فولادی یکپارچه نسبت به لوله فولادی جوش داده شده دارای ظرفیت فشار بهتر و استحکام بالاتری است. این نوع لوله‌ها به دلیل قابلیت تحمل فشار شدید حرارتی، شیمیایی و مکانیکی در تجهیزات فشار قوی، صنایع حرارتی بویلر و لوله های خطوط انتقال قابل استفاده هستند.
در برابر لوله‌های جوش‌داده شده، لوله‌های بدون درز عموماً قدرت و استحکام بیشتری دارند. همچنین در زمینه کیفیت جوش، درز جوش لوله‌های جوش‌داده شده معمولاً نقطه ضعف آنها بوده و کیفیت جوش اصلی‌ترین عامل مؤثر در عملکرد آنهاست.
علاوه بر این، لوله‌های جوش‌داده شده معمولاً در مناطق سردسیر به دلیل یخ زدن لوله‌های آب یا گرم کردن لوله‌ها، مشکلاتی دارند. از طرف دیگر، لوله‌های بدون درز فولادی توانایی تحمل 20٪ فشار کار بیشتر را نسبت به لوله‌های جوش داده شده دارند و به همین دلیل در ساخت خطوط انواع لوله‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همچنین، لوله‌های جوش داده شده بیشتر در صنایع هوا و فضا، خودرو و الکترونیک استفاده می‌شوند که هزینه و فشار کار اعمالی روی لوله‌ها نسبتاً کمتر می‌باشد.
تفاوت از لحاظ شکل، اندازه و ساختار
به طور کلی فرم‌دهی لوله‌های درزدار بسیار راحت‌تر از لوله بدون درز است. علاوه بر این لوله‌های بدون درز با حداکثر قطر خارجی 20 اینچ یا 508 میلی‌متر تولید می‌شوند و اگر به لوله‌‌ی بدون درز با اندازه بالاتر نیاز داشته باشید باید از ماشینکاری گرم استفاده کنید که این امر از کیفیت لوله می‌کاهد. در مقابل برای لوله‌های درزدار چنین محدودیتی از لحاظ اندازه وجود ندارد.
تفاوت از لحاظ فرایند ساخت
روش ساخت لوله بدون درز با لوله درزدار بسیار متفاوت می باشد و سایر تفاوت ها نیز از فرآیند متفاوت تولید این نوع لوله نشآت می‌گیرد. برای تولید لوله بدون درز از شمش استفاده می‌شود و پس از حرارت و کشش و دیگر فرایندها به لوله تبدیل می شود.
اما نحوه تولید لوله درزدار به این شکل است که ابتدا ورق فولادی را برش می‌دهند و پس از نورد به شکل دایره در می آیند و سپس درز به وجود آمده به وسیله جوش دادن به هم متصل می‌شوند. به طور کلی فرایند ساخت لوله درزدار ساده تر و کم هزینه تر از روش ساخت لوله بدون درز می باشد.
تفاوت از لحاظ تحمل دما و فشار
لوله‌های بدون درز تحمل دما و فشار بالاتری نسبت به لوله‌های درزدار دارند. این تفاوت به حدی است که حتی اگر لوله بدون درز با مواد و متریال مشابه با لوله درزدار ساخته شود، باز هم تحمل فشار بالاتری دارد. علت این امر این است که درزدار بودن لوله‌ها باعث آسیب‌پذیر شدن آنها تحت فشار و دما بالا خواهد شد.
جمع‌بندی
در این مطلب در مورد تفاوت لوله درزدار و بدون درز صحبت کردیم و به مقایسه این دو نوع لوله پرداختیم و دانستیم لوله بدون درز تحمل فشار و حرارت بالایی دارد، در مقابل لوله‌های درزدار از قیمت پایین‌تر، روش ساخت و راحت‌تری برخوردار هستند.
سوالات متداول
1- لوله بدون درز در کجا کاربرد دارد؟
لوله‌های بدون درز به دلیل داشتن استحکام بالا در محیط‌هایی با فشار و دمای بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
2- فرایند تولید لوله درزدار پیچیده‌تر است یا لوله بدون درز؟
لوله بدون درز دارای فرایند تولید پیچیده‌ای است. علاوه بر این مدت زمان تولید آن نیز بیشتر است.
