در چند دهه گذشته، تکنیک‌های جوشکاری در صنعت لوله‌کشی به شکل قابل‌توجهی پیشرفت کرده و نتایج بهتری در وظایف جوشکاری ارائه می‌دهند. به همین دلیل، اکنون روش‌ها و تکنیک‌های متعددی از جوشکاری وجود دارد که انتخاب مناسب برای یک پروژه جوشکاری خاص را پیچیده می‌کند. در این میان، تفاوت جوش ساکت ولد و بات ولد، یکی از مسائلی است که می‌تواند در تصمیم‌گیری کمک کننده باشد. هر دو این انواع جوش ویژگی‌هایی دارند که برای بهبود اتصال جوش شما ضروری هستند ولی کاربردهای آن‌ها متفاوت است. بنابراین، جوشکاران باید به طور کامل از نحوه عملکرد و مزایای مختلف تکنیک‌های جوشکاری و انواع جوش آگاه باشند. پس، کدام یک را باید در نظر گرفت؟ انتخاب در نهایت بستگی به نیازها و ملزومات شما دارد. بیایید به این دو نوع جوش نگاهی بیندازیم و برخی تفاوت‌های میان آن‌ها را بررسی کنیم!
جوش ساکت ولد (Socket Weld) چیست؟
پیش از بررسی فرق But Weld و Socket Weld، به بررسی هر یک به طور جداگانه می‌پردازیم.
جوش ساکت نوعی از جوش است که با ورود یک لوله به منطقه توکار یک لوله دیگر ساخته می‌شود و این امکان را می‌دهد که یک اتصال قوی میان دو لوله بدون استفاده از مواد پرکننده جوشکاری بسازیم. قطر بیرونی لوله باید دقیقاً با قطر داخلی منطقه توکار مطابقت داشته باشد تا مهر و مومی ایجاد شود که هوا در آن نفوذ نمی‌کند. این روش در اتصال لوله‌های کوچک (کمتر از 2 اینچ) یا زمانی که مواد خطرناک مانند نفت یا گاز جریان دارند، مفید است چون اتصال محکمی ایجاد می‌کند. جوش‌های ساکت معمولاً برای کاربردهای فشار قوی مانند سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک استفاده می‌شوند. همینطور، جوش ساکت می‌تواند برای ساخت خطوطی استفاده شود که مواد سمی، قابل اشتعال یا گران‌قیمت را انتقال دهد، بدون هیچ نشتی. همچنین، می‌توانند بخار را با فشار 300 تا 600 PSI انتقال دهند. شما می‌توانید اتصالات لوله جوش ساکت را در سه کلاس فشار بالا: 3000، 6000 و 9000 بیابید.
بات ولد (Butt Weld) چیست؟
تکنیک بات ولد برای اتصال دو قطعه فلزی استفاده می‌شود که به کمک حرارت و فشار از طریق یک الکترود یا چراغ جوش انجام می‌شود. تفاوت جوش ساکت ولد و بات ولد در این است که برای جوش بات نیازی به آماده‌سازی ویژه نیست؛ تنها چیز مورد نیاز، دستی ثابت و کمی تمرین است! این تکنیک معمولاً برای لوله‌های بزرگتر با قطر بیش از 2 اینچ (50 میلی‌متر) استفاده می‌شود اما در صورت نیاز، برای لوله‌های کوچک‌تر نیز قابل استفاده است. همینطور، احتمال ایجاد نشت در مقایسه با جوش ساکت کمتر است. چرا که مهر و مومی قوی‌تر ایجاد می‌کند. جوش بات نوعی از جوش است که با همپوشانی دو تکه فلز و سپس جوشکاری آن‌ها به یکدیگر ساخته می‌شود. جوش‌های بات معمولاً در کارهایی استفاده می‌شوند که جنس و زیبایی مهم نیستند، مانند ساخت لوله‌های انتقالی. برای آشنایی بیشتر با این لوله ها، لوله های خطوط انتقال چیست؟ را در پترو تامین فهم دنبال کنید.
تفاوت جوش ساکت ولد و بات ولد چیست؟
بزرگترین مزیت جوشکاری سوکت در این است که یک مهر و موم عاری از هوا را فراهم می‌کند و اطمینان می دهد که هیچ ماده خطرناکی نمی تواند از اتصال لوله خارج شود. این امر جوش ساکت را برای استفاده در کارهایی که ایمنی در آن‌ها اولویت دارد، ایده آل می کند. مانند مواد خطرناک یا سیستم‌های فشار بالا. با این حال، جوشکاری ساکت نیز اشکالات خاص خود را دارد. انجام درست آن نیاز به اندازه‌گیری دقیق و آماده‌سازی دارد، بنابراین مهم است مطمئن شوید که تمام اندازه‌گیری‌ها قبل از شروع پروژه، به‌طور دقیق و صحیح انجام شده است. همینطور، ممکن است برای لوله‌های ضخیم‌تر مناسب نباشد (به دلیل محدودیت در اندازه)؛ اگر قصد دارید لوله‌های ضخیم‌تر را متصل کنید، جوش بات ممکن است گزینه بهتری باشد. در ادامه به طور دقیق‌تر به مقایسه But Weld و Socket Weld می‌پردازیم.
- استحکام
تفاوت جوش ساکت ولد و بات ولد، در استحکام و قدرت آن‌هاست. جوش‌های ساکت معمولاً نسبت به جوش‌های بات مستحکم‌تر هستند، زیرا از مواد پرکننده جوشکاری استفاده نمی‌شود. این موضوع باعث می‌شود که جوش‌های ساکت در شرایط فشار زیاد، از کار نیفتند.
- رتبه فشار
جوش‌های ساکت نسبت به جوش‌های بات رتبه فشار بالاتری دارند، که این آن‌ها را مناسب برای کاربردهای فشار قوی می‌کند.
- هزینه
هزینه، دیگر تفاوت جوش ساکت ولد و بات ولد است. به دلیل هزینه اضافی مواد پرکننده جوشکاری، جوش‌های ساکت نسبت به جوش‌های بات گران‌تر هستند با این حال، در طولانی مدت ممکن است جوش‌های ساکت به دلیل استحکام و رتبه فشار بالاتر خود هزینه کمتری داشته باشند.
- زمان نصب
دیگر تفاوت جوش ساکت ولد و بات ولد در زمان نصب آن‌هاست. زمان نصب جوش‌های ساکت معمولاً بیشتر از جوش‌های بات است، زیرا نیاز است لوله را در قسمت توکار قرار دهیم.
اگر در حوزه جوشکاری فعالیت دارید حتما کلمه Socket- Weld Fittings به گوشتان خورده است. اما Socket-Weld Fittings چیست؟
اتصالات جوش ساکت یا Socket-Weld Fittings دارای یک “سوکت” یا جایگاه داخلی و یک “جوش” خارجی هستند که مفصل بین دو قطعه لوله را شکل می‌دهند. اتصال جوش ساکت در انتهای لوله قرار داده می‌شود و باعث ایجاد یک مهر و موم محکم در اطراف محیط خارجی لوله می‌شود.
شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که تفاوت فلنج جوشی سوکت ولد و بات ولد چیست؟
روش اتصال
فلنج جوشی بات ولد با جوش به لوله متصل می‌شود در حالی که فلنج سوکت ولد با ورود لوله به داخل فلنج و جوش زدن در این نقطه اتصال برقرار می‌کند.
مقاومت
فلنج‌های بات ولد برای سیستم‌های با فشار و دمای بسیار بالا مناسب‌تر هستند.
کاربرد
فلنج‌های سوکت ولد معمولاً در سیستم‌هایی با فضاهای محدودتر و جایی که نیاز به یک اتصال قوی است، استفاده می‌شوند.
نتیجه‌گیری
در این مطلب به بررسی تفاوت جوش ساکت ولد و بات ولد پرداختیم. طبق آنچه که در این مطلب گفتیم،
هر دو روش جوش ساکت و جوش بات مزایا و معایبی دارند که بسته به نیازهای کاربردی شما متغیر است. اگر به دنبال یک اتصال بدون هوایی برای لوله‌های کوچک با قطر زیر 2 اینچ (50 میلی‌متر) هستید، جوش ساکت ممکن است بهترین گزینه باشد؛ ولی اگر به دنبال یک اتصال قوی برای لوله‌های بزرگتر هستید، جوش بات به دلیل استحکام و انعطاف‌پذیری آن ممکن است مناسب‌تر باشد. هر کدام از تکنیک‌های جوشکاری که برای پروژه‌تان انتخاب می‌کنید، حتماً قبل از آغاز به همه مسائل ایمنی توجه کنید تا یک اتصال امن و مطمئن داشته باشید!
سوالات متداول
اتصالات جوشی جزء در لوله‌کشی‌ها استفاده می‌شود، اما برای سایزهای بیشتر از دو اینچ معمولاً مورد استفاده نیست. این اتصالات برای اهدافی چون تغییر سایز، جهت یا مسدود کردن مسیر لوله طراحی شده و با جوشکاری به لوله متصل می‌شوند.
فلنج، یکی از انواع اتصالات صنعتی است و ظاهری شبیه به دیسک دارد. این قطعه در مسیرهای لوله‌کشی کاربرد فراوانی دارد و برای متصل کردن لوله‌ها به یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
