در گذشته، برای اتصال تجهیزات، قطعات و لوله‌ها در پالایشگاه‌ها و صنایع دیگر از روش‌های محدودی استفاده می‌شد که به دلیل معایب زیاد و عدم کارایی مطلوب، با استفاده از قطعاتی به نام فلنج جایگزین شدند. فلنجها به دلیل مزایای فراوانی که دارند، به سرعت وارد صنایع مختلف شدند و در بخش‌های تجهیزات، اتصالات صنعتی و پایپینگ به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفتند.
اتصالات و پایپینگ در پالایشگاه از اهمیت بسیاری برخوردارند. برای این منظور، استفاده از انواع فلنج در پایپینگ و اتصالاتی که با استانداردهای مختلفی سازگار باشند، ضروری است. انواع فلنج در پالایشگاه باید دارای استحکام و مقاومت بالا باشند تا بتوانند شرایط سخت پالایشگاه را تحمل کرده و عملیات بهره‌برداری بدون مشکل انجام شود. همچنین، نصب و نگهداری این فلنجها نیز باید ساده و موثر باشد.
معرفی انواع فلنج در صنایع نفت و گاز
فلنج‌های پالایشگاهی، انواع خاصی از فلنجها هستند که برای مصارف خاص در صنایع نفت و گاز طراحی و تولید می‌شوند. این فلنجها با توجه به ویژگی‌ها و استانداردهای خاصی که دارند، در بخش‌های مشخصی از پالایشگاه‌ها استفاده می‌شوند و تنوع بسیار زیادی دارند. فلنج‌های پالایشگاهی بر اساس ویژگی‌های ظاهری، کلاس فلنج، جنس و آلیاژها، تحمل فشار و دما، به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه، به معرفی برخی از مهم‌ترین انواع فلنج در پالایشگاه می‌پردازیم.
- فلنج گلودار یا گردن‌دار
- فلنج کور
- فلنج اسلیپون
- فلنج نروماده
- فلنج دنده‌ای
تعداد و تنوع فلنجها بسیار زیاد است. در اینجا، ما تلاش می‌کنیم تا به معرفی و بررسی کامل انواع فلنج ها در صنایع نفت و گاز که در پالایشگاه‌ها بیشترین کاربرد را دارند، بپردازیم.
فلنج گلودار یا گردن‌دار
فلنج گلودار یا گردن‌دار، به طور مختصر با نام (WN) شناخته می‌شود و در برخی موارد به عنوان فلنج گردن‌جوشی نیز نامیده می‌شود. ااین نوع از فلنج از جمله پرکاربردترین و رایج‌ترین انواع فلنج در پالایشگاه است.
با توجه به اینکه سیالات در پالایشگاه‌ها با حجم بالا و فشار زیاد منتقل می‌شوند، تجهیزات مورد استفاده باید دارای کیفیت و مقاومت بالایی باشند. فلنج‌های گردن‌دار (WN) به دلیل مقاومت خوبی که در برابر فشار سیالات دارند، انتخاب بسیار مناسبی به‌نظر می‌رسند.
فلنج‌های گردن‌دار، به دلیل طراحی ویژه با گردن بلند، توانایی دارند تا فشار و تنش را از منطقه مرکزی دور کنند. این خاصیت به آنها امکان می‌دهد تا در شرایطی که فشار بالا یا در نزدیکی خلاء است، از مقاومت بسیار خوبی برخوردار باشند. فلنج‌های گردن‌دار در ابعاد، اندازه‌ها و کلاس‌های مختلفی طراحی و تولید می‌شوند.
فلنج کور
فلنج‌های کور پالایشگاهی، نوعی دیگر از انواع فلنج پالایشگاهی هستند که از مقاومت بسیار بالا برخوردارند. یکی از دلایل اصلی استفاده از این نوع فلنج در پالایشگاه‌ها، ضرورت مسدود کردن عبور سیالات در خطوط لوله در شرایط خاص است. در این شرایط، فلنج‌های کور برای ایجاد انسداد در خطوط لوله و بستن انتهای آنها به کار می‌روند.
فلنج‌های کور بدون سوراخ در مرکز تولید می‌شوند و برای ایزوله کردن یک سیس ازتم لوله‌کشی در پالایشگاه‌ها استفاده می‌شوند. وظیفه اصلی فلنج‌های کور، ایجاد پایان نقطه‌ی انسداد در سیستم لوله‌کشی است. در شرایطی که نیاز به قطع کردن ارتباط یک سیستم لوله‌کشی با سایر بخش‌ها باشد، فلنج کور می‌تواند به عنوان یک ایجاد کننده‌ی ایزوله کامل عمل کند.
فلنج اسلیپون
در پاسخ به فلنج اسلیپون چیست می‌توان گفت، اسلیپون یک نوع دیگر از انواع فلنج در پالایشگاه هستند. این فلنجها نسبتاً از مقاومت خوبی برخوردارند؛ اما ممکن است به مقدار مقاومتی که برخی دیگر از انواع فلنجها در پالایشگاه دارند، نرسند.
فلنج‌های اسلیپون به علت داشتن اتصالات جوشی، ممکن است در همان نقاط جوش، خوردگی و خرابی داشته باشند. به همین دلیل، مناسب است که در صورت استفاده از این نوع فلنجها، آنها را با کلاس‌های مطابق با فشار بالا تهیه کرد.
فلنج نروماده
فلنج‌های نروماده در اتصالات فلنجی اکثر صنایع به کار می‌روند، اما به خاطر مقاومت بالا، در پالایشگاه‌ها بسیار پرکاربرد هستند. اغلب، فلنجها با استفاده از پیچ و مهره به هم متصل می‌شوند و به‌صورت سفت و محکم در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، اما فلنج‌های نر و ماده به‌صورت جفتی در یکدیگر فرو می‌روند و این اتصال نه‌تنها آب‌بندی بلکه مقاومت بهتر و بیشتری را در خطوط لوله ایجاد می‌کند.
فلنج دنده‌ای
در پاسخ به کاربرد فلنج دنده ای چیست می‌توان گفت، فلنج های دنده‌ای به دلیل هزینه مناسب، نصب آسان و بدون نیاز به جوشکاری، در پالایشگاه‌ها و صنایع دیگر متداول هستند. در زمان استفاده و نصب فلنج‌های دنده‌ای، نیازی به جوشکاری وجود ندارد و برای آب‌بندی از گسکت یا واشر استفاده می‌شود تا از نشتی احتمالی جلوگیری شود. به همین دلیل، این فلنجها در محیط‌هایی که احتمال انفجار یا احتراق وجود دارد، به کار می‌روند.
کاربرد انواع فلنج در پالایشگاه
فلنجها کاربردهای گسترده‌ای در پالایشگاه دارند، یکی از مهم‌ترین آنها امکان جداسازی قطعات بدون برش است. در روش‌هایی که از اتصال جوشی استفاده می‌کنند، نیاز به برش قطعات و جوش دوباره دارند. اما با استفاده از فلنجها، با باز و بسته کردن پیچ و مهره‌ها، می‌توان قطعات را از هم جدا کرد. علاوه بر این، انواع فلنج در پالایشگاه برای تغییر قطر و مسیر لوله‌ها در شرایط فشار کم و بالا کاربرد دارند.
جنس انواع فلنج در پالایشگاه
فلنج‌های پالایشگاهی که در بازار موجودند، از متریال و آلیاژهای مختلف ساخته می‌شوند. با این حال، به طور کلی برای ساخت انواع فلنج از فولاد استفاده می‌شود. علت استفاده از فولاد به عنوان متریال اصلی در تولید فلنج‌های پالایشگاهی به دلیل مقاومت بالا و بیشتری که نسبت به سایر متریال‌ها دارد، است. در ساخت انواع فلنج، دو نوع فولاد کربن استیل و استنلس استیل به کار می‌روند.
فلنج کربن استیل به دلیل استفاده از کربن در ترکیب خود، سیاه رنگ است و از مقاومت و استحکام بسیار خوبی برخوردار است. اما باید توجه داشت که به دلیل عدم مقاومت در برابر زنگ‌زدگی، بیشتر در انتقال سیالات گازی استفاده می‌شود.
فلنج استنلس استیل از نظر کیفیت و مقاومت، تمامی ویژگی‌های مورد نیاز را دارد. همچنین علاوه بر مقاومت در برابر عوامل خورنده، دارای استحکام بسیار بالایی است.
کلاس انواع فلنج در پالایشگاه
در انواع Flang در پالایشگاه، کلاس یکی از نکات مهم است. کلاس به حداکثر تحمل دمایی فلنج اشاره دارد. اگر فشار سیالات بیشتر از حد مشخصی برای کلاس معین فلنج باشد، احتمال ترکیدگی و نشتی سیالات از آن وجود دارد. در استاندارد ASME، کلاس‌های مختلفی برای فلنجها تعریف شده‌اند که به شرح زیر هستند:
- 150
- 300
- 400
- 600
- 900
- 1500
- 2500
با افزایش شماره کلاس، مقاومت فلنج در برابر فشار نیز بیشتر می‌شود. به همین دلیل، در پالایشگاه‌ها، فلنج‌هایی با کلاس‌های بالاتر به علت مقاومت فشاری بسیار بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در واقع، کلاس فلنج یکی از مهم‌ترین عوامل در تعیین مقاومت و تحمل فلنجها در مقابل فشار و دما است. انتخاب نادرست کلاس انواع فلنج در صنایع نفت و گاز ممکن است منجر به نشتی و ترکیدگی در سیالات خطوط لوله با فشار بیشتر شود. از این‌رو به‌خصوص زمانی که فلنجها در مسیر انتقال سیالات با فشار بالا بکار می‌روند، اهمیت انتخاب کلاس‌های بالاتر بیشتر می‌شود.
سخن پایانی
شرکت پترو تامین فهم یک شرکت تخصصی است که در زمینه تامین تجهیزات و مواد مورد نیاز صنایع پالایشی، پتروشیمی، نفت و گاز، و پروژه‌های مرتبط فعالیت می‌کند. اصلی‌ترین تمرکز این شرکت بر تأمین مواد لوله‌کشی، شامل لوله‌ها، اتصالات، و شیرآلات از برندهای معتبر، است.
شرکت پترو تامین فهم، با بیش از 40 سال سابقه موفق در عرصه خدمات پتروشیمی، پالایشگاهی و گاز، به عنوان یکی از تامین‌کنندگان برجسته در این صنعت شناخته می‌شود. از ابتدای تاسیس تاکنون، این شرکت با تمرکز بر رضایت مشتریان و بهره‌گیری از دانش روز دنیا در زمینه بازاریابی و مدیریت ارتباط با مشتریان (CRM)، شبکه گسترده‌ای از مشتریان در صنایع مختلف ایجاد کرده است.
سوالات متداول
1- فلنج دنده‌ای چیست؟
این نوع فلنجها معمولاً در مکان‌هایی که خطر انفجار وجود دارد، به دلیل عدم نیاز به جوشکاری، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فلنج اسپیکات نوعی فلنج دنده‌ای است که از ابتدا تا انتها بدون نیاز به جوشکاری نصب می‌شود.
